حوزه/ آیت‌الله فاضل لنکرانی با تأکید بر اهمیت فقه اجتماعی، اظهار کرد: امروز حوزه‌های علمیه باید با نگاهی نوین، فقه اجتماعی را به عنوان رکن اساسی تمدن‌سازی اسلامی مدنظر قرار دهند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، آیت‌الله جواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، شامگاه شنبه ششم اردیبهشت‌ماه، در هشتمین قسمت از برنامه تلویزیونی «دارالعلم» که از شبکه چهار سیما پخش شد، به تبیین مبانی نظری حکومت اسلامی در منظومه دین اسلام پرداخت و با تشریح نظریه راهبردی «الاسلام هو الحکومه» بر این نکته تاکید کرد که تحقق کامل دین بدون اقامه حکومت اسلامی ممکن نیست.
وی در این گفت‌وگوی تلویزیونی، به تحلیل نسبت میان دین و سیاست در اسلام پرداخت و به تشریح ابعاد مختلف فقه اجتماعی، جایگاه حکومت اسلامی را در مسیر تمدن‌سازی نوین اسلامی بررسی کرد.
اسلام دینی جامع و چندبعدی
آیت‌الله فاضل لنکرانی با تاکید بر جامعیت دین اسلام اظهار داشت: دین مبین اسلام نه تنها مشتمل بر مجموعه‌ای از آموزه‌های عبادی و اخلاقی برای تنظیم حیات فردی انسان‌هاست؛ بلکه بخش عمده‌ای از تعالیم خود را به حوزه اجتماعی، سیاسی و اقتصادی اختصاص داده است.
وی با رد نگاه تقلیل‌گرایانه به دین، که آن را صرفاً در عبادات فردی منحصر می‌کند، افزود: اسلام دینی است که برای تمام عرصه‌های زندگی انسان برنامه دارد و نمی‌توان آن را محدود به امور عبادی نظیر نماز و روزه دانست؛ دین بدون برنامه اجتماعی و حکومتی، ناقص و بدون کارایی است.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) تصریح کرد: آموزه‌های قرآن و سنت پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) گواه روشنی است که دین اسلام به دنبال ایجاد نظمی اجتماعی و حکومتی بر مبنای عدالت و توحید است.
حکومت اسلامی، بخشی از ماهیت دین است
وی با اشاره به اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، نظریه «الاسلام هو الحکومه» را محور اصلی بحث خود قرار داد و گفت: بر اساس تحلیل دقیق امام خمینی(ره)، که در آثار فقهی ایشان همچون کتاب «البیع» به صراحت بیان شده، دین اسلام عین حکومت است؛ به این معنا که حکمرانی دینی از ماهیت و ذات دین برخاسته و نه امری الحاقی یا بیرونی به آن است.
آیت‌الله فاضل لنکرانی توضیح داد: اسلام تنها به تعلیم معارف معنوی و فردی بسنده نکرده، بلکه برای برپایی عدالت اجتماعی، دفاع از حقوق مظلومان، اجرای حدود الهی، مدیریت مناسبات اقتصادی و تامین امنیت اجتماعی، دستوراتی قاطع و دقیق ارائه داده است؛ بدون تحقق این دستورات در قالب یک حکومت دینی، رسالت دین به انجام نمی‌رسد.
وی تاکید کرد: تصور جدایی دین از حکومت، که متاسفانه در برخی تفاسیر ناصحیح مطرح شده، برخلاف مبانی اصیل اسلامی است و در واقع نوعی تحریف از حقیقت دین محسوب می‌شود.
نصوص قرآنی، ناظر بر ضرورت حکومت اسلامی
آیت‌الله فاضل لنکرانی در ادامه، با استناد به نصوص قرآن کریم به ضرورت تشکیل حکومت اسلامی پرداخت و اظهار داشت: آیات متعددی در قرآن کریم به صراحت به لزوم وجود حاکمیت دینی اشاره دارند. از جمله آیه ۵۹ سوره نسا«اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم» که بر اطاعت از ولی امر، در کنار اطاعت از خدا و پیامبر(ص)، تاکید کرده است.
وی افزود: این آیه نه تنها نشان‌دهنده وجود ولایت دینی در حیات اجتماعی مسلمانان است، بلکه بیانگر لزوم ساختارمند بودن این ولایت در قالب یک نظام حکومتی نیز است.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) همچنین با اشاره به آیه ۱۴۱ سوره نساء«وَلَن یَجعَلَ اللَّهُ لِلکافِرینَ عَلَی المُؤمِنینَ سَبیلًا» خاطرنشان کرد: این آیه نشان می‌دهد که سلطه غیرمؤمنان بر مؤمنان از سوی خداوند مشروع نیست و این هدف تنها با برپایی حکومتی اسلامی مستقل محقق می‌شود.
اهمیت فقه اجتماعی در تمدن نوین اسلامی
وی بر اهمیت فقه اجتماعی تاکید کرد و گفت: امروز حوزه‌های علمیه باید به فقه اجتماعی به عنوان رکن اصلی تمدن‌سازی نوین اسلامی توجه ویژه‌ای داشته باشند؛ فقه اجتماعی صرفاً به تنظیم احکام فردی نمی‌پردازد، بلکه مسئولیت ارائه الگوی کلان برای نظام‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را بر عهده دارد.
آیت‌الله فاضل لنکرانی تصریح کرد: فقه سیاسی و اجتماعی، علمی است که باید با توجه به مقتضیات زمان و مکان، پاسخگوی نیازهای جامعه جهانی امروز باشد، در عین حال که بر اصول ثابت و تغییرناپذیر دین تکیه دارد.
وی افزود: مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی با تاکید بر ضرورت تمدن نوین اسلامی، مسئولیت بزرگی بر عهده حوزه‌های علمیه نهاده‌اند و امروز رسالت ما گسترش فقه حکومتی با نگاه تمدنی است.
ضرورت توجه به ولایت فقیه
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با اشاره به جایگاه محوری ولایت فقیه در تحقق حکومت اسلامی گفت: در عصر غیبت، تحقق آرمان‌های حکومت دینی بدون ولایت فقیه ممکن نیست. ولی فقیه به عنوان جانشین امام معصوم(ع)، وظیفه هدایت امت اسلامی و اجرای احکام الهی را بر عهده دارد.
وی تاکید کرد: نظام جمهوری اسلامی ایران با محوریت ولایت فقیه، مصداق عینی تحقق این نظریه اسلامی است و تجربه چهل ساله انقلاب اسلامی نشان داده که این مدل حکومتی، توانایی اداره جامعه بر مبنای ارزش‌های دینی را دارد.
مقابله با تحریف دین
آیت‌الله فاضل لنکرانی با اشاره به تلاش دشمنان اسلام برای تحریف ماهیت دین اظهار داشت: امروز بیشترین هجمه‌ها علیه اسلام، با هدف محدود کردن آن به عرصه فردی و اخلاقی انجام می‌شود؛ دشمنان نمی‌خواهند اسلام در عرصه سیاست و حکومت حضور فعال داشته باشد و به همین دلیل نظریه جدایی دین از سیاست را ترویج می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: در این میان، فقه شیعه با تبیین ولایت فقیه و حکومت اسلامی، نقشی بی‌بدیل در حفظ جامعیت دین ایفا کرده است و حوزه‌های علمیه باید با قوت و صلابت این راه را ادامه دهند.
ایمان به تحقق حکومت جهانی اسلامی
آیت‌الله فاضل لنکرانی با تاکید بر ضرورت امیدواری به وعده‌های الهی گفت: بر اساس روایات قطعی، حکومت جهانی اسلام به رهبری حضرت ولی‌عصر(عج) تحقق خواهد یافت؛ ما باید با تقویت ایمان، جهاد علمی، تربیت نیروهای مومن و متعهد، و ترویج معارف اصیل اسلامی، زمینه‌ساز این حکومت جهانی باشیم.
وی افزود: تجربه انقلاب اسلامی ایران ثابت کرد که اگر ملتی با ایمان به خدا و در پرتو ولایت فقیه حرکت کند، می‌تواند طاغوت را ساقط کرده و حکومتی الهی برپا سازد. این تجربه باید الگوی آینده مسلمانان جهان قرار گیرد.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) خطاب به حوزویان و نخبگان اسلامی تاکید کرد: حوزه‌های علمیه باید نه تنها به حفظ میراث علمی خود اهتمام ورزند، بلکه با نوآوری، تولید علم دینی و تربیت نسل نوین از مجتهدان تمدن‌ساز، رسالت تاریخی خود را در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی ایفا نمایند.
ایمان بدون اجتناب از طاغوت، ایمانی ناقص و بی‌ریشه است
آیت‌الله فاضل لنکرانی با استناد به آیه ۳۶ سوره نحل «أَنِ اعبُدُوا اللَّهَ وَاجتَنِبُوا الطّاغوتَ» تأکید کرد: ایمان به خدا بدون پرهیز از طاغوت، ایمانی ناقص است در این آیه، خداوند متعال دو محور اصلی را برای سعادت بشر تعیین می‌کند؛ عبادت خالصانه خداوند و اجتناب مطلق از طاغوت است.
وی اضافه کرد: بنابراین، مؤمن واقعی کسی است که هم ایمان به خدا دارد و هم از هرگونه سلطه غیرالهی دوری می‌جوید.
وی افزود:طاغوت تنها به معنای بت‌های چوبی یا سنگی نیست، بلکه هر قدرت، سیستم و فردی که بدون اذن الهی اعمال حاکمیت کند، طاغوت محسوب می‌شود.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) تصریح کرد: پذیرش حکومت‌های غیرالهی و تسلیم در برابر قوانین برخاسته از خواست بشر، بدون ارتباط با وحی الهی، نوعی پرستش طاغوت به شمار می‌آید.
طاغوت در قرآن؛ از مفهوم لغوی تا مصداق‌شناسی اجتماعی
آیت‌الله فاضل لنکرانی با تبیین مفهوم طاغوت در قرآن بیان داشت: طاغوت از ریشه «طغی» به معنای تجاوز و سرکشی آمده است و در قرآن بر هر موجود یا نهادی که از حدود الهی فراتر رود اطلاق شده است.
وی با ذکر نمونه‌هایی از تاریخ پیامبران الهی خاطرنشان کرد:فرعون، نمرود، سران کفر و حتی نظام‌هایی که قوانین خودساخته را بر قوانین الهی مقدم داشتند، همگی مصادیق طاغوت هستند.
وی اضافه کرد: امروز نیز هر حکومتی که قوانینش مبتنی بر وحی و دستورات الهی نباشد، مشمول عنوان طاغوت است و رجوع به آن، حتی برای احقاق حقوق شخصی، از منظر دین، حرام است.
اجتناب از طاغوت در اختلافات اجتماعی و قضایی
آیت الله فاضل لنکرانی به یک نکته مهم فقهی اشاره کرد و گفت: در احکام اسلامی تصریح شده که مسلمانان در صورت بروز اختلافات حقوقی و مالی، حق مراجعه به محاکم طاغوت را ندارند؛حتی اگر قضاوت آنان مطابق حق و عدالت ظاهری باشد، چون فاقد مشروعیت الهی است، مراجعه به آنان جایز نیست.
وی تأکید کرد:رسول اکرم(ص) و اهل‌بیت(ع) به شدت از تحاکم به طاغوت نهی کرده‌اند و پذیرش حکم قاضیان غیرمشروع را مصداق خروج از دایره ولایت الهی دانسته‌اند.
انحصار حاکمیت در خداوند؛ نفی هرگونه مشروعیت بشری مستقل
آیت‌الله فاضل لنکرانی با اشاره به آیه۴۰ سوره یوسف «إِنِ الْحُکْمُ إِلَّا لِلَّهِ» تصریح کرد: قضاوت و حاکمیت، اختصاص به خداوند متعال دارد و هیچ کس حق ندارد به صرف خواست خود یا مردم، بر دیگران حکومت کند.
وی ادامه داد: مشروعیت هر حکومتی تنها زمانی پذیرفته است که مستند به فرمان الهی باشد.
وی با اشاره به برخی مغالطه‌های رایج در عصر حاضر افزود: ادعای دموکراسی بدون پذیرش مرجعیت وحی، در نهایت به نوعی طاغوت‌گرایی می‌انجامد، هرچند در ظاهر شعار مردم‌سالاری داده شود.
قیمومت بر جامعه؛ تشبیهی عقلایی برای ضرورت ولایت
آیت‌الله فاضل لنکرانی در تبیین ضرورت وجود حاکم مشروع در جامعه اسلامی بیان داشت:همانگونه که کودک یتیم برای حفظ مصالح خود نیاز به قیم دارد، جامعه نیز برای حفظ مصالح دینی و دنیوی خود نیازمند قیّمی عالم، عادل و منصوب از سوی شارع مقدس است؛بدون این قیّم، جامعه دچار هرج و مرج یا حاکمیت طاغوت خواهد شد.
وی افزود:فقیه جامع الشرایط در عصر غیبت، به نیابت از معصوم(ع)، عهده‌دار این مسئولیت است و نقش او محدود به امور عبادی نیست، بلکه شامل سیاست، قضاوت، اقتصاد، فرهنگ و سایر ابعاد حیات اجتماعی می‌شود.
اقامه دین بدون حکومت ممکن نیست
وی با تأکید بر این نکته که دین تنها در سایه حکومت الهی محقق می‌شود، اظهار داشت:آیات متعددی از قرآن، همچون آیه ۴۱ سوره حج «الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَّکاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ»، نشان می‌دهد که اجرای دین، نیازمند قدرت و حکومت است.
وی افزود:نماز و زکات بدون حکومت الهی، کارایی کامل ندارد و امر به معروف و نهی از منکر بدون پشتیبانی ساختار سیاسی مؤثر نخواهد بود.
نظریه بنیادین امام خمینی(ره): «الاسلام حکومه»
آیت‌الله فاضل لنکرانی با اشاره به نقش محوری امام خمینی(ره) در احیای اندیشه حاکمیت دینی خاطرنشان کرد: امام خمینی(ره) برخلاف دیدگاه‌های انزواطلبانه و سکولار، بر این نکته تأکید داشتند که اسلام ذاتاً حکومتی است و دین از سیاست جدایی ندارد.
وی افزود: در همان سال‌های ابتدایی طلبگی، امام خمینی(ره) در یادداشتی ارزشمند تصریح کردند که اسلام برای تمام شئون زندگی بشر برنامه حکومتی دارد و جدایی دین از سیاست، ترفندی استعماری برای منزوی کردن اسلام واقعی است.
ولایت فقیه؛ استمرار طبیعی حاکمیت دینی در عصر غیبت
آیت‌الله فاضل لنکرانی با تبیین مبانی نظری ولایت فقیه اظهار داشت: ولایت فقیه ادامه منطقی و حقوقی ولایت معصوم(ع) است؛همانطور که پیامبر(ص) و ائمه(ع) مأمور به اقامه دین و اجرای عدالت بودند، فقیه جامع الشرایط نیز در عصر غیبت، این وظیفه را بر عهده دارد.
وی تأکید کرد:مشروعیت ولایت فقیه مستقیماً از شارع مقدس سرچشمه می‌گیرد و نیازی به مشروعیت‌بخشی مردمی ندارد، هرچند بیعت مردم، پشتوانه تحقق عملی آن است.
پاسخ به شبهه استبداد در ولایت فقیه
وی با رد شبهات مربوط به استبدادی بودن ولایت فقیه تصریح کرد: فقیه، موظف است در تمام امور بر اساس احکام اسلام عمل کند و کوچکترین تخلف از آن، مشروعیت ولایت او را مخدوش می‌سازد.
وی افزود : در اسلام، ولایت، در چارچوب دین و به منظور خدمت به بندگان خداست، نه تحمیل سلایق شخصی.
مسئولیت‌های سه‌گانه حاکم اسلامی
وی در تبیین وظایف ولی فقیه گفت: اولین مسئولیت، حفظ و ترویج اصول اعتقادی دین است،دومین وظیفه، اشاعه اخلاق اسلامی و تهذیب نفوس مردم است وسومین وظیفه، اجرای احکام فقهی در عرصه‌های گوناگون فردی، اجتماعی و حکومتی است.
نمونه عملی ولایت فقیه: فتوای تاریخی آیت‌الله سیستانی
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار با اشاره به نقش تاریخی فتوای جهاد کفایی مرجعیت عراق در مقابله با داعش بیان داشت:این فتوا، جلوه‌ای عینی از حاکمیت دینی و ولایت فقیه در عصر حاضر بود که توانست توطئه‌های جهانی برای تجزیه و نابودی منطقه را خنثی کند.
وی افزود: مرجعیت شیعه همواره در بزنگاه‌های حساس تاریخی، با بصیرت و حکمت الهی، از کیان امت اسلامی دفاع کرده است.
آیت‌الله فاضل لنکرانی در ادامه با دعوت از طلاب و فضلای حوزه‌های علمیه برای تعمیق در مباحث حاکمیت دینی اظهار داشت: ضرورت دارد اندیشه ناب امام خمینی(ره) و سیره عملی رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص ولایت فقیه، بیش از پیش تبیین و ترویج شود.
وی تأکید کرد:شناخت صحیح از مبانی حاکمیت اسلامی، ما را در برابر امواج فکری انحرافی مصون می‌دارد و زمینه‌ساز تحقق حکومت جهانی عدل مهدوی خواهد شد.
تحلیل اقتصادی قیام عاشورا
آیت‌الله لنکرانی در ادامه به جنبه اقتصادی قیام عاشورا اشاره کرد و گفت: یک نکته جالبی که در خصوص قیام امام حسین(ع) مطالعه کردم و به نظرم برای مخاطبان هم جذاب خواهد بود، نگاه اقتصادی به این نهضت است؛این ابعاد باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد، چرا که در بسیاری از تحلیل‌ها، تنها بر بعد سیاسی یا دینی قیام تأکید شده است.
وی با اشاره به اینکه در تحلیل‌های متعارف عاشورا معمولاً بیشتر به ابعاد سیاسی و اجتماعی آن پرداخته می‌شود، اظهار داشت: اگر به جنبه‌های اقتصادی قیام حسین بنگریم، می‌توانیم درک بهتری از اهداف امام حسین (ع) در آن زمان داشته باشیم.
جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی در اسلام
آیت‌الله لنکرانی به تشریح مفهوم جهاد در اسلام پرداخت و با بیان اینکه جهاد ابتدایی مشروط به شرایط خاصی است، خاطرنشان کرد: جهاد ابتدایی در اسلام به این معنا نیست که مسلمانان به سراغ کفار بروند و آنها را به اسلام دعوت کنند یا در غیر این صورت، آنها را به قتل برسانند؛ بلکه این نوع جهاد زمانی امکان‌پذیر است که شرایط خاصی موجود باشد و بیشتر فقهای ما آن را منوط به حضور معصومین (علیهم‌السلام) می‌دانند.
وی سپس به جهاد دفاعی اشاره کرد و توضیح داد: جهاد دفاعی زمانی مطرح می‌شود که دشمن به کشور یا خانه مسلمانان حمله کند؛ در این شرایط، افراد می‌توانند از خود، خانواده و مال خود دفاع کنند، حتی اگر لازم باشد، دشمن را به قتل برسانند.
وی اضافه کرد: جهاد دفاعی در واقع دفاع از جان، مال، اهل و ناموس مسلمانان است.
جهاد ضربه‌ای؛ دفاع از دین در شرایط خاص
آیت‌الله لنکرانی در بخش دیگری از سخنان خود از نوعی جدید از جهاد با عنوان «جهاد ضربه‌ای» سخن گفت و آن را به عنوان یک اصل فقهی جدید معرفی کردو توضیح داد: جهاد ضربه‌ای زمانی مطرح می‌شود که دین اسلام در خطر قرار گیرد؛ در این شرایط، بر هر مسلمانی واجب است که از دین خود دفاع کند و برای حفظ آن، حتی اگر لازم باشد، از جان، مال، فرزند و همه چیز خود بگذرد.
وی تأکید کرد: این نوع جهاد هیچ‌گونه مرزی ندارد و مسلمان باید برای دفاع از دین خود بدون هیچ ملاحظه‌ای اقدام کند.
آیت‌الله لنکرانی با اشاره به شرایط کنونی جهان اسلام و تهدیداتی که علیه دین و ارزش‌های اسلامی وجود دارد، افزود: در زمان انقلاب اسلامی ایران و پس از آن، برخی افراد با این استدلال که اسرائیل چه ارتباطی به ما دارد؟ سعی داشتند تهدیدات اسرائیل را کم‌اهمیت نشان دهند؛ اما امام خمینی (ره) به درستی فرمودند که اسرائیل دشمن اسلام است و نه تنها فلسطین بلکه تمام امت اسلامی را تهدید می‌کند.
آیت‌الله لنکرانی سپس به قیام عاشورا و جهاد ضربه‌ای امام حسین (ع) اشاره کرد و گفت: یکی از سوالاتی که در ذهن برخی مطرح است، این است که آیا امام حسین (ع) با علم به اینکه فرزندش علی اصغر را در میدان جنگ به شهادت خواهند رساند، او را به میدان برد؟ به نظر من، شهادت علی اصغر یک تصمیم آگاهانه بود که بر اساس جهاد ضربه‌ای گرفته شد.
وی در این باره توضیح داد: امام حسین (ع) با دیدن خطرات جدی برای دین اسلام، تصمیم گرفتند که جان خود، اهل بیت و اصحابشان را فدای این حرکت کنند تا دین اسلام از خطر نابودی نجات یابد.
وی ادامه داد: اینکه امام حسین (ع) فرزند خود را به میدان جنگ فرستادند، نه تنها از منظر جهاد ابتدایی یا دفاعی توجیه نمی‌شود، بلکه باید آن را در قالب جهاد ضربه‌ای تحلیل کنیم.
وی خاطر نشان کرد:امام حسین(ع)با علم به اینکه تمام جان‌فشانی‌هایشان در این مسیر برای دفاع از دین اسلام و حفظ ارزش‌های اسلامی است، از هیچ چیزی دریغ نکردند.
مقایسه قیام امام حسین(ع) با جهاد دفاعی و جهاد ضربه‌ای در دوران معاصر
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در ادامه به جهاد ضربه‌ای در دوران معاصر و دفاع از اسلام در برابر تهدیدات جهانی پرداخت و اظهار داشت: یکی از نمونه‌های بارز جهاد ضربه‌ای در دوران معاصر، مقابله با تهدیدات داعش در عراق و سوریه است؛ در آن زمان، رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران با تدبیر حکیمانه‌ای دستور دادند که نیروهای اسلامی در خارج از مرزهای ایران در برابر تهدیدات داعش مقاومت کنند.
وی یادآورشد: این مقاومت نه تنها دفاع از سرزمین ایران بلکه دفاع از اسلام و ارزش‌های دینی در برابر تهدیدات جهانی بود.
وی به فتواهای آیت‌الله العظمی سیستانی در خصوص جهاد با داعش اشاره کرد و گفت: من به دوستانی که در عراق بودند، گفتم که این فتواها بر اساس کدام تحلیل فقهی صادر شده است؟ پاسخ آنان این بود که این فتواها تنها از جنبه جهاد دفاعی نیست، بلکه به‌طور مشخص تحت عنوان جهاد ضربه‌ای صادر شده است.
آیت‌الله لنکرانی در پایان این گفتگوی تلویزیونی تاکیدکرد: عظمت دین اسلام و نظریات امام خمینی (ره) را در نظر بگیرید؛ امام خمینی نظریه‌ای درباره حکمرانی اسلامی داشتند که اگر از من سوال کنند که نظریه‌ای قوی‌تر از این نظریه موجود است یا خیر، باید بگویم که این نظریه نه تنها از نظر فقهی بلکه از نظر عملی نیز بسیار اهمیت دارد و باید به آن توجه کرد.
وی در ادامه افزود: امام خمینی با نظریات خود، نه تنها انقلاب اسلامی ایران را به پیروزی رساند، بلکه تمامی مسلمانان را به مبارزه با ظلم و فساد در سطح جهانی دعوت کرد؛ امروز نیز ما باید با پیروی از آموزه‌های امام، اهداف ایشان را دنبال کرده و در جهت تحقق حکومت اسلامی تلاش کنیم.
آیت‌الله لنکرانی همچنین از پژوهشگران و طلاب حوزه‌های علمیه دعوت کرد تا همچنان در مسیر فقهی امام خمینی(ره) تحقیق و تدقیق کنند و در راستای تحقق اهداف اسلامی گام بردارند.
دیدگاه خود را بیان کنید