آشنایی عمیق با علوم انسانی از رسالتهای حوزه علمیه/ هر گونه تحول و نو آوری باید در چارچوب فقه جواهری باشد

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی؛ به نقل از خبرگزاری حوزه، همایش ملی “منظومه فکری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر اندیشه فقهی” به همت پژوهشکده علوم‌انسانی اسلامی دانشگاه قم و همکاری دفتر قم مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی برگزار شد. در این همایش مبانی فقهی و اندیشه راهبردی رهبر معظم انقلاب در حوزه‌های سیاست، اقتصاد، مطالعات اسلامی، فرهنگ، مدیریت، حقوق و تعلیم‌وتربیت مورد بررسی قرار گرفت.

حجت الاسلام والمسلمین احمدحسین شریفی در این همایش ضمن تشکر از پژوهشگاه علوم انسانی اسلامی دانشگاه قم و همچنین موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی در برگزاری این همایش، عنوان کرد: امیدواریم این همایش آغازی باشد تا بیش از گذشته، اندیشه‌های رهبر فرزانه انقلاب در محیط‌های علمی و دانشگاهی داخل و خارج از کشور بیان شده و ابعاد علمی ناشناخته این شخصیت کم‌نظیر که در عین شهرت، ابعاد علمی ایشان ناشناخته مانده است، گفته شود.

وی در رابطه با موضوع «دانش‌ها و مهارت‌های لازم برای نوآوری و اجتهاد دینی از منظر مقام معظم رهبری» افزود: از نخستین مرحله‌ای که بحث فقاهت در تاریخ شیعه مطرح شد، مجتهدین ما از سید مرتضی گرفته تا امام خمینی(ره) تقریبا به اتفاق، بحثی را در کتاب‌های اصولی خود تحت عنوان علوم و دانش‌های موردنیاز برای اجتهاد مطرح کرده‌اند که با عناوین مختلف فصل‌بندی شده‌است، اگر این سیر و تطوری که رخ داده‌است را نگاه کنیم، بسیار ارزشمند و مفید است که هر کدام از این علما کدام دانش‌ها را برای اجتهاد لازم می‌دانستند.

رئیس دانشگاه قم تصریح کرد: در تاریخ فکر شیعی در برخی برهه‌ها شاهد نقطه عطفی هستیم که جدی‌ترین آن در عصر امام خمینی(ره) است، ایشان نگاه متفاوتی به این دانش‌ها و مهارت‌های موردنیاز برای اجتهاد و نظریه‌پردازی دینی با تاکید بر مسئله فقه دارند. حجحت الاسلام و المسلمین شریفی خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب نیز هر چند در همان چهارچوب فکری نظر امام خمینی(ره) اما خیلی جدی‌تر و ذو ابعادتر از امام خمینی(ره) این مسئله را مطرح کرده‌اند.

وی گفت: رهبر معظم انقلاب اسلامی، آگاهی و شناخت دقیق نسبت به منابع اصیل اسلامی (کتاب و سنت)، آگاهی نسبت به علوم و دانش‌هایی که در جهت دستیابی به منابع اصیلی اسلامی لازم هستند همچون ادبیات، صنایع ادبی و علم اصول را در فقاهت لازم می‌دانند که البته در این دو مسئله اکثر فقها و علما نظر مشترک دارند اما برخی علما، علومی مثل علم منطق را لازم نمی‌دانند لکن رهبر معظم انقلاب اسلامی منطق، فلسفه و حکمت را شرط لازم برای اجتهاد فقهی دانسته‌اند.

رئیس دانشگاه قم با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب اسلامی، آشنایی با تاریخ را نیز برای یک فقیه لازم می‌دانند، افزود: ایشان فرموده‌اند «بسیاری از مسائل فقهی هست که به تاریخ ارتباط پیدا می‌کند ولی ما کمتر به این ارتباط توجه کرده و آن را کشف کرده ایم»، در کنار این‌ها همچنین آشنایی با جریان‌های فکری عالم، آشنایی با اندیشه‌های نو در حوزه دین و مذهب را از دانش‌های لازم یک فقیه می‌دانند.

حجت الاسلام والمسلمین شریفی با تاکید بر اینکه آگاهی از علوم انسانی و دانشگاه‌های مدرن غربی از مسائلی است که رهبر معظم انقلاب برای یک فقیه لازم می‌دانند، تصریح کرد: ایشان در این رابطه فرموده است «آشنایی با علوم انسانی و غیره که دارای تاثیر در استنباط و تنبیه موضوعات فقهی هستند باید مورد عنایت قرار گیرند» و یکی از رسالت‌های حوزه علمیه را آشنایی عمیق با علوم انسانی مطرح کرده‌اند.

وی گفت: رهبر معظم انقلاب اسلامی همچون امام خمینی(ره) تاکید ویژه‌ای بر اجتهاد و فقه جواهری دارند، روش سنتی و رایج اجتهاد را یک امر ضروری و لازم می‌دانند و فرموده‌اند هرگونه تحول و نوآوری و نظریه‌ای که در چهارچوب روش اجتهادی نباشد تحول به سمت سقوط است.

حجت الاسلام والمسلمین شریفی تصریح کرد: مقام معظم رهبری همچنین می‌فرمایند نباید به روش اجتهاد متعارف اکتفا کرد، بلکه باید با روش‌های مدرن نیز آشنا شد، نقاط قوت آنها را استفاده کرد و نقاط ضعفشان را کنار گذاشت، ایشان آگاهی از مسائل و نیازهای عینی جامعه را نیز شرط لازم برای فقاهت و یک اجتهاد پویا دانسته‌اند و فرموده‌اند از مهم‌ترین شرایط نظریه‌پردازی واقع‌بینانه، کارامد و مشکل‌گشا، توجه به واقعیت‌های جامعه است که این همان مسئله توجه به مکان و زمان در اجتهاد است که امام خمینی(ره) مطرح کرده ‌بودند.

حجت الاسلام والمسلمین شریفی تبحر در موضوع‌شناسی را از مسائل مورد تاکید مقام معظم رهبری برای اجتهاد دینی مطرح کرد و گفت: ایشان فرموده‌اند اگر فقیهی موضوع را نداند بسیار مشکل است که حکم را درست بفهمد. همچنین ایشان توجه ویژه‌ای به ویژگی‌های اخلاقی و شخصیتی نظریه‌پردازان و نوآوران دینی دارند که از میان علمای گذشته، محقق بهبهانی بیش از همه به این مسئله توجه کرده است